ظاهرا در دوران سی ساله‌ی سلطنت نصر بود که رودکی به دربار سامانی راه یافت و به نخستین شاعر بزرگ زبان فارسی بدل شد. مسلم است که پیش از او شاعران فارسی زبان دیگری نیز بوده و برخی از آن‌ها مانند مسعودی مروزی منظومه‌های بلندی چون شاهنامه هم می‌سروده‌اند. لیکن این شعرها در قیاس با […]
هیچ مبالغه نکرده‌ایم اگر ابوریحان را یکی از معدود دانشمندان جهان بشمریم که، با عدول از معیارهای فکری و عقیدتی حاکم بر روزگار خودشان، بنیادهای تازه‌ای برای دانش بشر پی افگنده و زمینه‌های تحول آن را فراهم کرده‌اند. تیزبینی و صراحت بیان نقادانه‌ی بیرونی چنان است که گویی با دانشمندی امروزی، در ردیف بزرگانی چون
بیست سال پیش از آن که نوح بر تخت سلطنت تکیه زند، شاهنامه‌ی ابومنصوری به همت ابومنصور عبدالرزاق به نثر فارسی فراهم آمده بود و اینک امیر فرهنگ‌دوست سامانی، که به تعبیری «در مُقتَبَل جوانی و عنفوان شباب و متحلّی به فرّ الهی و ورج و شکوه پادشاهی و خصایص جهانداری» بود (جرفاذقانی، ۱۳۴۵، صص
دانشمندان ایرانی عربی نویس روح فرهنگ ایرانی را در قالب زبان عربی دمیدند و در عرصه‌های گوناگون علمی‌و هنری ادبیاتی غنی پدید آوردند که سرشار از نشانه‌های فرهنگ ایرانی است. یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان ایرانی که زبان عربی را فارغ از هرگونه تعلق دینی یا نژادی برای بیان مقاصد علمی‌خود به کار گرفته محمد بن
حدیث خداوندی و بندگی، ضمن معرفی مفصل تاریخ بیهقی، که از شاهکارهای بی‌نظیر نثر فارسی است، می‌کوشد مهم‌ترین جنبه‌های این شاهکار را، از حیث تاریخی و ادبی و اجتماعی و روانشناختی، برای خوانندگان توضیح دهد. ضمناً ماجراهای مهم تاریخ غزنویان، چنان‌که بیهقی روایت کرده است، در این‌جا از نو و بر حسب توالی تاریخی مرتب
سفرنامه‌های کازانتزاکیس سهمی‌بزرگ در گسترش ادبیات نوین داشته است. او در سفرنامه نویسی روشی جدید بنا نهاد، که ضمن حکایت ادبی سفر، همه چیز را، از توصیف مناظر گرفته تا مقاله ای فلسفی درباره اندیشمندان بزرگ یک سرزمین، بیان می‌کند. این نوع نوشته ادبی امروز در یونان سخت رواج یافته است. بسیاری از نویسندگان پیشرو معاصر یونانی آن را به شکلی موفق و با قاعده رواج داده اند، اما هیچ یک از عمق و زیبایی سلسله سفرنامه‌های کازانتزاکیس فراتر نرفته اند. این سفرنامه‌ها بسیار پیش تر از آن که نخستین رمانش منتشر شود او را نزد عموم یونانیان مشهور کرد.
