فرخی سیستانی

ناشر: نشر نی

نوع جلد: شومیز

قطع کتاب: رقعی

چاپ اول: ۱۳۹۷

تعداد صفحات: ۱۵۰

شابک: ۹۷۸-۹۶۴-۱۸۵-۵۲۱-۷

قیمت: ۱۳۰,۰۰۰ ریال

نویسنده در این کتاب تاریخ و ادبیات ایران در دورۀ غزنوی، در مقدمه به شعر و مدحیات فرخی سیستانی پرداخته و در ادامه اشعاری از این شاعر قرن پنجم و ششم را آورده است.
فرخی دهۀ آخر عمر نه‌چندان طولانی خود را در درباری گذراند که کانون شعله‌وری از دسیسه‌چینی و انتقام‌جویی میان درباریان سابق و لاحق بود و دیگر روی آرامش به خود ندید. شاعر به چشم خود شاهد خواری و نابودی کسانی بود که روزگاری در اوج عزت و اقتدار بودند و او بارها آنان را مدح گفته و در ازای شعرهای تر و شیرینش از ایشان جایزه‌ها و صله‌های گران ستانده بود. بسیار خطاست اگر تصور شود انگیزۀ شاعران ستایشگری چون فرخی فقط جلب رضایت ممدوح و کسب منفعت شخصی بوده و از این‌رو برای آنها هیچ اهمیتی نداشته ممدوح‌شان حقیقتاً واجد چه صفت‌هایی بوده باشد. شاعران درباری هرقدر هم چاپلوس و مجیزگو می‌بودند، می‌بایست معیارهایی را رعایت کنند تا شعرشان در نظر مخاطب باورپذیر جلوه کند. فرخی نیز بی‌گمان بر این قاعده واقف بود و آن را رعایت می‌کرد. مدایح او هرچند عاری از سخنان مبالغه‌آمیز و چاپلوسی‌هایی نیست که در چنین شعرهایی دیده می‌شود، در مجموع رنگی از واقعیت دارد و نمی‌شود همه را حاصل خیالات فریب‌آمیز شاعر دانست.
افزون بر اینها شمار قصایدی که فرخی برای هر یک از ممد.حان خود سروده، معیار خوبی است برای سنجش میزان دلبستگی او به آنان. از این‌رو امیرمحمد و سلطان محمود در صدر فهرست ممدوحان او قرار می‌گیرند. پس از آنها امیریوسف برادر سلطان محمود بیشترین شمار مدایح فرخی را به خود اختصاص داده است. سپس نوبت به خواجه احمدحسن میمندی می‌رسد که فقط تا ۴۲۴ قمری زنده بود و عجیب‌ترین نکته در مدایح فرخی این است که فقط ده قصیده در مدح سلطان مسعود غزنوی از او برجای مانده است؛ با اینکه مسعود تا پایان عمر فرخی در سال ۴۲۹ همچنان بر اریکۀ قدرت تکیه داشت و شاعر باید از فرصت و رخصت فراخی برای ستایش او برخوردار بوده باشد.
فرخی شاعر است و نه سیاست‌مدار یا مورخ؛ بنابراین نمی‌شود از او انتظار داشت از رویدادهای روزگار خود تصویری به دست دهد. با این حال رد بعضی از وقایع مهم تاریخی در اشعار او برجای مانده است که گاهی حتی می‌توان از خلال آنها برخی از رویدادهای مربوط به زندگی شخصی‌اش را هم استخراج کرد؛ نخستین واقعۀ تاریخی که در یکی از قصایدش به آن اشاره کرده مربوط می‌شود به سال ۳۹۶ و ماجرای حملۀ سلطان محمود به مولتان و سپس لشکرکشی او به بلخ و جنگ با ایلک‌خان.
اشعاری که در این کتاب از فرخی آورده شده، قصایدی از ممدوحات اوست که در وصف شاهان غزنوی سروده و همچنین اشاره‌ای هم به فتوحات این دوران دارد.